Mahler 1

"Eigenlijk zit in de eerste symfonie al alles wat hem zal typeren: hier klinkt zijn levensmelodie al, de overgave aan de natuur, de doodsgedachte," zei Arnold Schönberg. Mahlers levensloop was dan ook allesbepalend voor zijn werk: een hypergevoelige kunstenaar, gedreven door een wild bruisend artistiek talent, met een grote liefde voor de natuur en verscheurd door een diep en fundamenteel lijden.

Ook de Japanse componist Toshio Hosokawa grijpt in Blossoming II terug naar zijn eigen roots en zoekt bewust de grenzen tussen de westerse en oosterse culturen op, ‘om de muziek van daaruit innerlijk tot bloei laten komen’.

Titanenarbeid

Vier jaar deed Mahler erover om de eerste schetsen van zijn Symfonie nr. 1 uit te werken tot een volwaardige compositie. Blakend van zelfvertrouwen en ambitie tekende hij de opzet van een symfonisch gedicht met de structuur van een symfonie. Zijn gewaagde aanpak zou het genre voor altijd veranderen: “De symfonie moet net zo zijn als de wereld. Ze moet alles omvatten,” zei hij later.

Maar net die extremen vormden een afknapper voor het publiek dat de première bijwoonde. Men was Brahms gewoon, en niet die eigenzinnige wereld die Mahler presenteerde. De critici waren hard in hun oordeel - en ook al vond Mahler ‘dat ze geen besef hadden van wat hij bedoelde’, toch sleutelde hij verder aan het werk en maakte drastische aanpassingen. Met tomeloze energie, ironische knipogen, lieflijke ballades en grootse heroïek is deze symfonische eersteling de kiem waaruit de anderen zouden ontspringen.

De bloei van een lotus

Hosokawa is een van Japans hedendaagse toonaangevende componisten. De westerse avant-gardestijl is voelbaar in zijn vroege werken, maar door de jaren heen sijpelden ook oosterse invloeden door in zijn composities. Bij het componeren vertrekt Hosokawa altijd van een centraal beeld. Vaak is dat een bloem, als eerbetoon aan zijn grootvader, die meester was in ‘ikebana’ – de Japanse bloemschikkunst.

Tegelijk verwijst hij met hettbloem-hema ook naar het traditionele Japanse theater, waar de beste acteur gezien wordt als een ‘bloem’. Aan de basis van zijn orkestwerk Blossoming II ligt ook een bloem: de lotus, die symbool staat voor het boeddhisme.

Flagey, Brussels Philharmonic